Αμερικανίδα τραγουδίστρια, πολιτογραφημένη Ελβετίδα από το 2013, με καριέρα που ξεπέρασε τις πέντε δεκαετίες και πωλήσεις εκατομμυρίων δίσκων στο χώρο της δημοφιλούς μουσικής. Η Τίνα Τέρνερ (Tina Turner, γνωστή στους παλαιότερους και ως Τίνα Τάρνερ) διακρίθηκε για τα υψηλής ενέργειας φωνητικά της και την εκρηκτική σκηνική της παρουσία, που της χάρισαν τα προσωνύμια «βασίλισσα του ροκ εντ ρολ» και αργότερα «γιαγιά του ροκ εντ ρολ».

Με τον πρώτο της σύζυγο, τον Άικ Τέρνερ (1931–2007), ήταν από τα πιο επιτυχημένα ντουέτα του ριθμ εντ μπλουζ, της σόουλ και του ροκ εντ ρολ στα τέλη της δεκαετίας του 1960 και στις αρχές της επόμενης δεκαετίας. Στη δεκαετία του 1980 η Τίνα Τέρνερ ακολούθησε μία επιτυχημένη σόλο καριέρα στο χώρο της ποπ, που την έκανε παγκοσμίως γνωστή.

Η γνωριμία με τον Άικ Τέρνερ

Παιδί αγροτικής οικογένειας, η Άννα Μέι Μπούλοκ, όπως ήταν το πραγματικό της όνομα, γεννήθηκε στις 26 Νοεμβρίου 1939, στο Μπράουνσβιλ της πολιτείας Τενεσί των ΗΠΑ. Άρχισε να τραγουδά από τα νεανικά της χρόνια, όταν εγκαταστάθηκε στο Σεντ Λούις του Μιζούρι. Εκεί γνώρισε τον Άικ Τέρνερ σε μια συναυλία του συγκροτήματός του «Kings of Rhythm», το 1956, και του ζήτησε να ενταχθεί στο σχήμα. Άλλαξε το όνομά της σε Τίνα Τέρνερ και γρήγορα έγινε η ατραξιόν του συγκροτήματος με την εκρηκτική σκηνή της παρουσία.

Το γκρουπ, που είχε μετονομασθεί σε «Ike and Tina Turner Revue», γνώριζε μεγάλη επιτυχία στις συναυλίες του, αλλά δυσκολευόταν να βρει τον δρόμο του στη δισκογραφία. Αυτό άλλαξε το καλοκαίρι 1960, όταν το τραγούδι τους «A Fool in Love» γνώρισε επιτυχία και ανέβηκε ψηλά στα τσαρτ.

Ο Άικ και η Tίνα παντρεύτηκαν το 1962, αν και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας διαζυγίου του ζευγαριού το 1977 ο Άικ ισχυρίστηκε ότι οι δυο τους δεν παντρεύτηκαν ποτέ νόμιμα. Με τον Άικ η Τίνα απέκτησε το δεύτερο παιδί της, καθώς είχε προηγηθεί το πρώτο με τον σαξοφωνίστα του συγκροτήματος Ρέιμοντ Χιλ.

Το άλμπουμ «River Deep-Mountain High» (1966) σε παραγωγή του Φιλ Σπέκτορ γνώρισε μεγάλη επιτυχία στην Ευρώπη και το ομότιτλο κομμάτι είναι αναμφισβήτητα το κορυφαίο δείγμα της τεχνικής του Σπέκτορ, που ονομάστηκε «wall of sound», αλλά πούλησε ελάχιστα στις ΗΠΑ. Οι τελευταίες επιτυχίες του ντουέτου ήταν η διασκευή του «Proud Mary» (1971) των Creedence Clearwater Revival και το «Nutbush City Limits (1973). To 1975 εμφανίστηκε για πρώτη φορά στον κινηματογράφο ως ηθοποιός, ερμηνεύοντας ένα χαρακτηριστικό ρόλο (η βασίλισσα του άσιντ) στο ροκ μιούζικαλ των Who, «Tommy». Η Τίνα χώρισε τον Άικ το 1978, κατηγορώντας τον για χρόνια σωματική κακοποίηση και απιστία.

Η προσωπική της καριέρα και η μεγάλη επιτυχία του «Private Dancer»

Ύστερα από μια σειρά εμφανίσεων σε άλμπουμ άλλων καλλιτεχνών, το 1984 κυκλοφόρησε το πρώτο προσωπικό της άλμπουμ με τίτλο «Private Dancer». Ήταν ένας καλλιτεχνικός κι εμπορικός θρίαμβος, με πωλήσεις που ξεπέρασαν τα 20 εκατομμύρια αντίτυπα παγκοσμίως. Το άλμπουμ κέρδισε τρία βραβεία Γκράμι, μεταξύ των οποίων το βραβείο καλύτερης γυναικείας ερμηνείας για το τραγούδι «What’s Love Got to Do with It», που έγινε το σήμα κατατεθέν της προσωπικής καλλιτεχνικής της διαδρομής.

Τον μουσικό της θρίαμβο ακολούθησε τον επόμενο χρόνο ένας ρόλος στην ταινία επιστημονικής φαντασίας του ελληνοαυστραλού σκηνοθέτη Τζορτζ Μίλερ «Μαντ Μαξ: Απόδραση από το Βασίλειο του Κεραυνού» («Mad Max Beyond Thunderdome», γνωστή και ως «Μαντ Μαξ Νο3», και τραγούδησε κομμάτια από το σάουντρακ της ταινίας.

Τα επόμενα χρόνια κυκλοφόρησε και άλλα επιτυχημένα άλμπουμ, όπως τα «Break Every Rule» (1986), «Foreign Affair» (1989) και «Wildest Dreams» (1996). Η συλλογή με τις μεγαλύτερες επιτυχίες «All the Best» κυκλοφόρησε το 2004. Η Τίνα Τέρνερ συνέχισε να τραγουδά και να περιοδεύει στον 21ο αιώνα και εμφανίστηκε επίσης σε άλμπουμ άλλων καλλιτεχνών, με κορυφαίο το «River: The Joni Letters (2007) του τζαζίστα Χέρμπι Χάνκοκ, αφιερωμένο στην Τζόνι Μίτσελ και βραβευμένο με Γκράμι.

Η ελβετική υπηκοότητα, τα βιβλία και ο θάνατος της

Ύστερα από χρόνια παραμονής στην Ελβετία, απέκτησε την ελβετική υπηκοότητα το 2013, η οποία συνδυάστηκε με τον γάμο της με τον κατά 16 χρόνια μικρότερό της Έρβιν Μπαχ, στέλεχος της δισκογραφικής εταιρείας EMI. Το ζευγάρι διατηρούσε δεσμό επί 27 χρόνια. Λίγο αργότερα αποποιήθηκε την αμερικανική ιθαγένεια.

Η Τίνα Τέρνερ έγραψε τα αυτοβιογραφικά βιβλία «I, Tina» (1986) και «My Love Story» (2018), καθώς και το βιβλίο αυτοβοήθειας «Happiness Becomes You: A Guide To Changing Your Life for Good» (2020). Το πρώτο μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον σκηνοθέτη Μπράιαν Γκίμπσον το 1993 με τίτλο «What’s Love Got to Do with It» («Τίνα» ο ελληνικός τίτλος) με πρωταγωνιστές την Άντζελα Μπάσετ (ως Τίνα Τέρνερ) και τον Λόρενς Φίσμπερν (ως Άικ Τέρνερ). Και οι δυο ηθοποιοί ήταν υποψήφιοι για Όσκαρ Ερμηνείας το 1994.

Η Τίνα Τέρνερ πέθανε στις 24 Μαΐου 2023 στο σπίτι της στο Κίσναχτ του καντονίου της Ζυρίχης, σε ηλικία 83 ετών.